KAĞIT NEDİR

Ham maddesi odun, saman, yosun gibi bitkisel maddeler olan, üzerinde baskı yapılmaya elverişli tabakaya kağıt denir.

Özellikleri ;
Baskı sistemlerine göre kağıtların özellikleri değişir. Baskının oluşabilmesi için gerekli olan temel şart, kullanılan mürekkebin kağıt yüzeyine tutunabilmesidir. Bunun için kağıt baskı esnasında yıpranmamalı ve de liflerinin boya özünden daha dayanıklı olması gereklidir. Bir kağıdın sağlamlığı, çok renkli baskılarda daha da önemli olmaktadır. Baskı makinesi şayet tek veya çok üniteli olduğunda yapılan baskının renk sayısına kağıt makineden 4 veya 8 defa geçebilmektedir. İşte bu geçişlerde kağıt özelliğini yitirmemelidir.
Kağıdın kalitesi içindeki katkı maddeleri ile yakından ilgilidir. Her baskı sistemi kağıttan belli oranda boyayı emme kabiliyeti ister. Kağıt bu niteliği içindeki tutkal miktarı ve yüzeyinin mat veya parlak olması ile kazanmaktadır. Tutkallı kağıtlar daha ayarlı baskı vermektedirler. İçinde tutkal olmayan kağıtlar çabuk nemlenir ve çürük olurlar. Ancak kağıdın boyayı emmesinin bir sınırı olması gerekir. Aşırı emici kağıtlara baskı yapıldığı zaman boyanın arka tarafa geçtiği görülür. Birden fazla boya verildiği zaman bu sefer de renk tonunda değişiklik ve ayarsızlık meydana geldiği görülür. Baskı nedeni ile boya miktarı arttırılamadığında basılan işteki resimlerde renk doyumu sağlanamaz.
Sonuç olarak: Reprodüksiyon orijinale çok uygun olarak yapılsa da aşırı emici kağıt baskı kalitesini düşürür.

Kağıt ne kadar beyaz olursa, basılan resimler o kadar çok kendini gösterir, kontrast ve aydınlık olur. Selülozu fazla olan kağıtlar, selülozu az olan kağıtlara oranla çok renkli baskılara daha uygundur. Bunun iki nedeni vardır. Selülozu fazla olan kağıtların daha beyaz olması,ve bu kağıtların güneş ışıklarından etkilenip, sararmamasıdır.

Kaliteli kağıtta %5 civarında odun vardır. Bu oran kağıdın sağlamlığı ve sertliği için gereklidir. Aksi halde baskı hâlinde basınca dayanamayıp zedelenebilir.

Kağıtların Baskı Sistemlerine Göre Özellikleri
Ofset Baskı Kağıtları Ve Özellikleri
Bu baskı tekniğinde kullanılan kağıtların düzgün, pürüzsüz yüzeyli olması baskı kalitesi için şart değildir. Gofreli ve desenli kağıtlara da baskı yapılmaktadır. Ofsette boyayı kağıda veren blanket, boyayı kağıdın pürüzlü ve gözenekli kısımlarına kolaylıkla aktarabilir. Böylelikle ince tramların basılması mümkün olmaktadır. Ancak: Ofsette düz, pürüzsüz ve eşit kalınlıktaki kağıtlara daha kolay baskı yapılmaktadır.

Rotatif Ofset ( Web Ofset ) Baskı Kağıtları Ve Özellikleri
Çok yüksek tirajlı işler ve gazeteler rotatif ofset baskı makineleri ile basılmaktadır. Bu makinelerde kullanılacak kağıtların özellikle sağlam, elastiki, bobinlerin eşit gerginlikte sarılmış olması gerekmektedir. Rotatif baskı, düz ofset baskı, yani tabaka halinde olan kağıda baskı yapan sisteme oranla 3-4 kat daha hızlı baskı yapmaktadır. Kağıdın bu hıza dayanması ve kopma ( yırtılma ) yapmaması gerekmektedir. Aynı zamanda kağıdın bobine kusursuz sarılması makine ayarı bakımından da çok önemlidir. Bobin baskıda ( rotasyon ), ayar sadece yan pozlardan sağlandığı için bobin kağıt bazen sert bazen gevşek geçerse ayarsızlık olur. Bunlar için son dönemlerde çok hassas elektronik cihazlardan yararlanılmaktadır. Rotatifler 115 gr. üzerindeki kağıtlara çok sağlıklı baskı yapmaz.

Tifdruk Baskı Kağıtları Ve Özellikleri
Tifdurk kağıtları eşit kalınlıkta, yumuşak ve elastiki olmalıdır. Ancak bu şekilde silindir şeklindeki tifdurk kalıbı ile uyum sağlar. Bu tür baskıda kullanılan boya akıcı olduğundan kuruma sırasında kağıdın emiciliği çok önemlidir. Kağıdın emici olması gerektiğinden, tutkalı az konmuş olması gerekmektedir. Rotasyon baskıda olduğu gibi bobin sarılması bunda da çok önemlidir. Kağıdın özellikleri istediğimiz gibi olursa, matlık ve parlaklık o kadar önemli olmaz.

Tipo Baskı Kağıtları Ve Özellikleri
Bu baskı sisteminde, basılan kısımlar yüksekte ve sert olduğundan kağıt yüzeyinin özellikleri ve elastikiyeti önem taşır. Basılacak işe göre kağıt seçimi yapılmalıdır. Tipo baskıda çok renkli işler için mat kağıt tercih edilir. İyi kuşe kağıtların yüzeyleri pürüzsüz, kalınlıkları aynı, her iki yüzü de muntazam satine edildiği için tipoda parlaklık da önemlidir. Kuşe yerine daha az önemli işler için 1. Hamur, hatta tek renkli işlerde 3. Hamur kağıt bile kullanılabilir.

Serigrafi Baskı Kağıtları Ve Özellikleri
Bu teknikte hemen, hemen her türlü kağıda baskı yapmak mümkündür. İyi tutkallanmış kağıtlar çok daha iyi sonuç verirler.

Kağıt Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Kağıtların Matbaacılık Dilinde Adlandırılması
Matbaacılık sektöründe kağıt birinci hamur - ikinci hamur - üçüncü hamur, yani imalat şekillerine göre göz önüne alınarak sınıflandırılmış olurlar. Bunların dışında da her türlü isimler altında birbirinden farklı özelliklere sahip kağıt çeşitleri bulunmaktadır. Bu çeşitlerin neler olduğunu ve en çok duyacaklarınızı hatırlatalım.

1.Hamur kağıt : Bileşiminde selülozu çok odunu az olan.
2.Hamur kağıt : Bileşiminde odun ve selüloz oranı hemen, hemen eşit olan.
3.Hamur kağıt : Bileşiminde odun oranı çok fazla selüloz oranı az olan
Kuşe kağıt : Bileşiminde %5 odun bulunan parlak ve mat cinsi bulunan kaliteli kağıt.
Pelür : Çok ince ve hafif kağıt.
Ambalaj kağıdı : Düşük kaliteli hamurdan yapılan, kalın ve ağır maddelerin sarıldığı kağıt.

Amerikan Bristol
Otokopi kağıtları : Üst nüshasına yazılınca alt nüshalarına aynı yazıyı geçiren, kağıt türüdür.

Özel kağıtlar
Aydınger : Daha çok mimarların kullandığı kaygan yüzeyli, saydam özel kağıt.
Ozalit kağıdı : Kalıplardan resim ve yazıları çoğaltmaya yarayan, yüzeyi ışığa karşı duyarlı madde ile kaplı kağıt.

Ofset Kağıdın Kalitesi
Çok iyi baskı yapabilmek ve çok hızlı baskı hızına erişebilmekte kağıt çok önemlidir. Bunun için ofset baskıda kullanılacak kağıtlarda aranan nitelikler şunlardır.
• Sathı düzgün olmalıdır ( dalgalı olmayacak )
• Kesimi düzgün olmalıdır
• Kağıt suyuna kesilmiş olmalıdır
• Baskıya yatkın olmalıdır. ( lif ve dolgu maddeleri yönünden )
• Nemi normal olmalıdır %60-65
• İyi depo edilmiş olmalıdır
• Çok tozlu olmamalıdır

Kağıttaki "Ph" Fazlalığının Baskıdaki Zararı
Yüksek Ph değerine sahip kağıtlar, baskı plakasının bozulmasına neden olmaktadır. Ofset tamamen su ile çalışan bir sistem olduğundan kauçuk üzerindeki nemlilik daima kağıt yüzeyi ile temas halindedir. Bilindiği üzere su bir nevi çözücü olduğundan kağıttaki asitlik kauçuğa, kauçuktaki asitlik plakaya intikal ederek baskı plakasının yağlanmasına dolayısıyla PLAKANIN UÇMASINA neden olur. Aynı zamanda asitlik, plâkayı nemlendiren su verici merdanelere ve dolayısı ile baskı kalıbı hazne suyuna geçerek, hazne suyunun Ph değerini arttırır.

Kağıdın Arka Vermesi ( Kirletme )
Kâğıdın mürekkebi emişi genellikle yüzeyi ile ilgilidir. Kağıt yüzeydeki mürekkep kalınlığı çok önemlidir. Kağıdın mürekkebi emiş kabiliyeti çok önemlidir. Çoğunlukla mürekkep kağıt yüzeyinde oksidasyon neticesinde kurur. Yüzeyin emiş gücü düşükse mürekkebin kağıda oturması çok yavaş olur ve arka verme durumu oluşur.
Arka verme ; basılmış yüzeydeki mürekkebin kurumaması halinde üzerine gelen ikinci tabaka kağıdın yüzeyini kirletmesidir. Bu terim kağıdın ön yüzüne koyu basılan bir işin, kağıdın arkasından görülüyor olması ile karıştırılmaktadır.

Kağıdın Su Yönü
Kağıdın suyu, imalat sırasında kağıt hamurunun hazneden sürekli elek üzerine gelirken aktığı yön ( doku istikameti ) demektir. Çünkü selüloz lifleri bu yönde uzar ve keçeleşir.

Kağıdın su yönünü bulmak için yapılması gereken en pratik işlem şudur: Bir parça kağıt enine ve boyuna katlanır. Katlanan yerler hafifçe nemlendirilir ve tırnakla çizilir. Bu işlemden sonra kağıdın dalgalanan tarafı su yönünün ters olduğunu gösterir. Çünkü selüloz lifleri bu yönde kırılmıştır ve kağıtta dalgalanmaya sebep olur. Dalgalanmayan diğer taraf ise kağıdın su yönünün olduğu tarafı göstermektedir. Kağıdın su yolu baskı ve ciltte son derece önemlidir.

Kağıt Suyunun Tespiti
- Kağıt su yönünde daha düzgün yırtılır.
.- Aksi yönde daha tüylü ve eğri yırtılır.
.- Kağıt su yönü istikametinde daha toktur.
.- Kağıt nem aldığı veya nem bıraktığı zaman su yönünde daha fazla uzar.

Kağıt Kalitesinin Kontrolü
- Kağıdın yüzeyi, yandan gelen ışık altında gözle tetkik ederek ve el ile dokunarak kontrol edilir.
- Kağıdın temizliğini anlamak için üstten ve alttan ışıklandırarak lup ile tetkik etmelidir.
- Kağıdın sağlamlığı, defalarca katlanıp enine boyuna yırtmak sureti ile anlaşılır.
- Kağıdın kalınlığı mikrometre ile ölçülerek anlaşılır.

Kağıdın içinde tutkal miktarının az veya çok olduğunu, kağıdın üzerine mürekkepli kalemle enine boyuna çizgiler çekerek anlamamız mümkündür. Mürekkep şayet kağıt üzerine yayılmaz ve arkaya geçmez ise, kağıt tam tutkallıdır diyebiliriz. İnce çizgiler yayılmaz ve arkaya geçmez, ama kalın çizgiler yayılır ve arkaya geçerse bu kağıt yarım tutkallıdır. Şayet her iki çizgi de arkaya geçecek olursa çok az tutkallı veya hiç tutkalsız diye yorumlayabiliriz.
- Bir kağıdın hava geçirip geçirmediğini altına mum yakarak anlarız. Hava geçirmeyen kağıt, altında mum yakıldığı zaman birçok hava kabarcıkları çıkartır.
- Kağıdın ışığı geçirdiğini, altına basılı bir şey konulup bakıldığı zaman anlaşılır.
. Kağıdın tozlu olup olmadığı çok önemlidir. Baskı esnasında makinenin merdanelerine zarar vereceğinden siyah bir bezle silinerek veya test edilecek kağıt, siyah bir kağıt üzerine silinerek tozlu olup olmadığı kontrol edilir.
. Kağıdın emiciliğini anlamak için bir yüzeyi ıslatılır. Emici olan kağıt suyu çabuk çeker.
. Kağıdın baskıda yolunma yapıp yapmayacağını anlamak için yüzeyine ıslak parmakla bastırılıp süratle çekilir.

Kağıt Ebatları
Rotasyon baskıda kullanılan kağıtlar bobin halinde satıldığı için bobinin eni ile sipariş edilirler. ( Örneğin 70 gram 1. Hamur 45'lik bobin gibi). Tabaka baskı yapan makinelerde ise kağıt tabaka halinde kesilmiş olup top veya paket halinde satılırlar.

Piyasada en fazla kullanılan ebatlar ise,
82x57cm, 90x64cm, 100x70cm.

Bunların dışında özel siparişle her ebatta kağıt bulunmakta, gerekirse bobin halindeki kağıtlardan özel kesim yapılarak istenilen ölçüde ebat kağıt elde edilmektedir.

Kağıt Standartları

A0=841x1189 mm
A1=594x 841 mm
A2=420x 594 mm
A3=297x 420 mm
A4=210x 297 mm
A5=148x 210 mm
B0=1000x1414 mm
B1=707x1000 mm
B2=500x707 mm
B3=350x500 mm
B4=250x350 mm
B5=176x250 mm
C0=917x1297 mm
C1=648x917 mm
C2=458x648 mm
C3=324x458 mm
C4=229x324 mm
C5=162x229 mm

Kağıt Ağırlığının Hesaplanması

115 gramlık 70x100 cm ölçüsündeki bir kağıdın ağırlığı
70cm x100cm = 7000cm2
1m2115 gr olduğuna göre; 7000cm2/10000 = 0,7 m2
115gr x 0,7m2= 80,5 gr.
bu ölçüdeki kağıt 80,5 gr olduğuna göre 500 tabakalık bir top kağıt
80,5gr x500adet = 40,250 kg ağırlığındadır.
Demek ki bir top kağıdın kaç kg geldiğini bulmak için uygulanacak formül sudur;
1 tabaka kağıdın ağırlığı = (kağıdın eni x boyu x gramajı gr/m²) / 10.000